TRANG THƠ VĂN MAI QUANG

KIM LÃO TÀ

Hình ảnh trích từ NET

 

Mai Quang

 

Mai Quang, Vinh Hồ

Mai Quang, Bùi Hữu Tấn, Vinh Hồ, Văn Hùng Đốc

Mai Quang 
Sơ lược tiểu sử:

-Năm sinh: 1944

-Sinh quán:  Ninh Hòa, Khánh Hòa.

-Làm thơ và có thơ trên các báo in từ thời học sinh Trung học.

-Hiện cộng tác với Tạp chí Thư Quán Bản Thảo (do nhóm nhà văn Trần Hoài Thư chủ trương) và với một số trang Web VHNT tại Hoa Kỳ và VN.

-Sách đã in: MỜI TRÀ, Thơ - Thư pháp
(chung với Thư pháp gia Songuyên).

-Bài viết tiêu biểu về tác phẩm, tác giả:
http://haibogiay.net/index.php?nv=thovan&op=Ca-Dao/Vai-Cam-Nghi-Ve-Tho-Mai-Quang-4

 

 

TRÍCH ĐỌC 7 CẶP “KẾT CÚ” TRONG THƠ ĐƯỜNG LUẬT* CỦA VINH HỒ

Mai Quang

Gởi Điềm Ca

Niêm hoa vi tiếu là khi

Mùa-Xuân chạm phải Xuân-Thì vỡ ra (MQ)

 Bìa: thơ Vinh Hồ

 Nhà thơ Vinh Hồ (tác giả thi tập: thơ Vinh Hồ) và chúng tôi (tác giả bài viết) có cùng với nhau ít nhất là 4 cái “đồng”: Đồng hương; đồng trang lứa; đồng điệu và đồng cảnh ngộ.

Cho nên  người viết không lấy gì làm ngạc nhiên (và hiểu được tại sao), cách đây trên 20 năm, anh đã chọn thể thơ xưa Đường luật thất ngôn bát cú (1) để gói ghém, truyền tải, diễn đạt xúc cảm, nội tâm (bên cạnh,  anh còn dùng những thể thơ khác trong sáng tác).

Phạm vi bài này cũng không đi sâu vào khảo sát Thi pháp có đặc biệt chi, khiến có ai đó đã gọi thơ Đường luật của anh là “Đường-luật-Vinh Hồ”.

Không!

Không có ý đi vào  khảo sát Chương pháp, Cú luật. Không đi vào phân tích thủ pháp Vinh Hồ qua Khởi- Thừa- Chuyển- Hiệp hay coi thử  trong mỗi  bài anh Khởi đề ra sao, Phá đề thế nào? Không săm soi chi 2 cặp 4 câu Đối  (Trạng và Luận).

Người viết chỉ chú mục vào Kết Cú, cặp Kết (câu 7 & 8), nơi đó lắng đọng ý thơ toàn bài. Nơi đó cũng là  nơi tác giả điểm nhãn cho con rồng  “thất ngôn bát cú” bay vào cõi Thơ. Nơi đó mở ra một chân trời mênh mông bát ngát, với dư âm, vọng âm “ý tại ngôn ngoại”. Nơi đó tiếng lòng của người thơ vang vọng  không dứt dư âm. Nơi đó có đủ hỉ, nộ, ái, ố... Nơi có thể là tiếng kêu thảng thốt, trầm thống, hay tiếng gọi đò lạnh cả bến sông khuya tịch mịch… Nơi đó cũng có thể là “đầu sào trăm trượng” ; “vực thẳm buông tay” (2)

Nào! chúng ta cùng thử đi vào 7 bài Đường luật sau:

 1. Bài Rừng Núi Hòa Sơn (Trang 20- thơ Vinh Hồ)

 Vợ chồng đùm túm đến Hòa sơn/ Rừng núi mênh mông trải nổi buồn/ Gò đất khô khan tro bụi thốc/Lán nhà trơ trọi gió mưa tuôn/Bứt mây, làm rẫy ăn qua bữa/Đi điệu đãi vàng đứng nhớ con.

2 câu kết:

 Bè bạn xa khơi,  đời vạn nẻo

Đường về hun hút ngút cô đơn.

Mở ra một chân trời cô đơn tột cùng tuyệt lộ của một định phận rất riêng, bất khả đồng hành, bất khả sớt san, chia xẻ.

Ở đó nhà thơ của chúng ta:

Một mình một cõi băng qua (Thơ MQ)

2. Trại Xuân (Trang 21- Sách đã dẫn= Sđd):

Chờ đợi vu vơ một bóng người/Bâng khuâng trại vắng gió xuân cười/ Hoa Mai vắng bặt rừng trơ trọi/ Cây Trúc không còn suối lẻ loi/ Đi hết ngọn đồi, đồi trọc trụi/Ngồi lì trên đá, đá dôi doi.

2 câu kết:

Dưới kia thác nước gầm phun khói

Ba chú nai ngơ! Chẳng bóng người.

Màn lụa bạch của thác nước dưới kia trắng xóa, sôi sục,  ầm ì tung bọt triền miên đến  thiên nhiên cũng ngơ ngác!

Bóng người? -Tuyệt mù!

Khiến không khỏi liên tưởng đến cái lạnh Giang Tuyết của Liễu Tôn Nguyên:

Thiên sơn điểu phi tuyệt

Vạn kính nhân tung diệt

Cô chu thoa lạp ông

Độc điếu Hàn giang tuyết.

Tạm dịch:

Núi núi cánh chim tuyệt,

Nẻo nẻo bóng người biệt.

Ông thuyền: Nón, áo tơi

Một mình câu sông tuyết

(MQ).

Tuyết chỉ là một chi tiết của hình nền. Cái lạnh cô tịch, không do tuyết mà là cái lạnh nội tại kinh người (bên trong tác giả)!

3. Ta Đứng Bên Này (Trang 23 Sđd)

Ta đứng bên này nhớ phía đêm/Đại dương vời vợi, sóng xô ghềnh/Florida nắng vàng cây cỏ/Núi Vọng Phu mưa tím nổi niềm/ Hồn gởi về quê, mây lãng đãng/ Sống xa cách bạn, bến im lìm

2 câu kết:

Ngày ra đi có trăng theo tiển

Thoát đã mùa cau rụng trắng thềm.

Những mùa trăng bình yên thơm nức hương cau thoảng gió đồng của thời thơ ấu. Sáng ra, đã thấy hoa cau trải trắng đầy thềm. Cái “nhân chi sơ” vẫn trẻ thơ nguyên đó, dù trong lưu lạc, lúc rộn ràng tất bật hay lúc tịch tĩnh khoá mình trong phòng văn thì cuốc vẫn kêu xuân muộn, mưa bụi vẫn nở hoa xoan đầy sân. Cái của người nay, cái của người xưa không khác. Cái khác chỉ là hoa cau với hoa xoan (hề chi!):

Cuối ngày nhàn nhã khóa phòng văn

Khách tục không lai vãng đến gần

Trong tiếng cuốc kêu xuân đã muộn

Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan.

(Cuối Xuân Tức Cảnh-- Vinh Hồ dịch thơ Nguyễn Trãi) (3)

4. Thiên Ân Tự Hoài Cảm:

Hạc nội, mây ngàn in dấu, trưa/Nơi non thâm, nước quạnh, chim mùa/Am thiền tiếng mỏ vang Khe Đá/ Gậy trúc đường quê khởi Đại Thừa/Tổ đạo sen vàng vui xóm vắng/Dòng đời dâu bể lạnh chùa xưa

2 câu kết:

Hàng dương soi, lá bàng rơi ngõ

Họa Thượng như về đứng! Tháp mưa…

Hàng dương (phi lao) soi bóng đứng chào ai. Lá bàng chạm ngõ theo bước gió. Đến, ở, đi, về trong một chuỗi thành trụ hoại không. Rồi dẩn tới cái Không của không khứ không lai. Như khứ như lai!

Tiếng mưa vỡ hạt  trên cổ tháp vẫn mãi tùy thuận tùy duyên. Và:

Tào Khê nước chảy vẫn còn trơ trơ!

5. Vũ Trụ Cô Đơn (trang 34 Sđd)

Kể từ chân ghé bến Hòa Sơn/Thấy núi càng thương suối đổi hờn/ Cảnh khổ núi non thành núi trọc/ Đời nghèo chân cứng đá thì mòn? Rừng đàn suối hát nằm trăn trở/Vượn hú chim kêu ngủ chập chờn

2 câu kết:

Lại có những đêm yên tĩnh lạ!

Người hòa vào vũ trụ cô đơn

Đêm yên tĩnh/ Người định tĩnh. Sao trời ngừng lung linh. Thời gian ngưng chảy trong dòng ý niệm. Cõi Phi-Thời- Gian. Người hòa vào vũ trụ- Vạn vật đồng nhất thể-không còn ranh giới nhị nguyên, tha- tự, chia chẻ. Một cô đơn tuyệt cùng:

 

Ta cất tiếng gọi người

Chỉ âm vang vọng lại lung linh

Cười rũ rượi thương mình khờ khạo

Bởi đường Mây duy kẻ độc hành

(Khúc Hát Con Đường Mây Trắng. MQ)

6. Bên Tháp Bửu Dương (Tr35 Sđd):

Chiều xuống ngồi bên tháp Bửu Dương/Bâng khuâng hoa điệp nở ven đường/Long chầu, lân phục văn kinh pháp/Hạc nội, mai ngàn lẩn khói sương/Cây gạo bao năm rồi trút lá/Dòng sộng một thoáng hiện vô thường 2 câu kết:

Về đâu trong vạn trùng sinh tử

Cát vữa âm thầm. Đêm nhả hương.

Sinh tử sự trùng trùng về đâu? Cát vữa âm thầm bong tróc, vỡ vữa với thời gian và trở về với Đại địa. Bên dòng sinh tử luân hồi, đêm vẫn nhả hương ngàn đời tịch tĩnh. Mùi hương của Giới-Định-Huệ, Giải Thoát, Giải Thoát Tri Kiến. Của:

Hoa lưu động khẩu ưng trường tại (Tào Đường)

7. Chùa Thiên Bửu (Trang 65-Sđd)

Ba trăm năm trầm mặc phương đông/Tháp cổ me già ôm mái cong/Lối gạch trăm đường nhòa xứ đạo/Chày kình một tiếng đọng tầng không/Dòng sông trong trẻo, mây in bóng/Tán gạo tơ non,ráng tụ đồng

2 câu kết: 

Khách đã đi rồi chùa tĩnh lặng

Me vàng lả tả rớt bên song...

Khách đi/Khách đến quang cảnh rộn ràng. Chùa vẫn tĩnh lặng với nụ cười trầm mặc trên tòa sen. Cây me vẫn rắc lá vàng trong gió, lả tả bên song như nhắn nhủ thế nhân  đang sống-chết, đánh mất cái đang-là trong từng sát na sống.

Còn rải rác đâu đó là Tiếng Vô Thanh của Đoạn Trường.

Dư hưởng tiếng hú  trên đỉnh Cô phong vẫn mãi còn vang vọng và lạnh ngát bầu trời xanh (4)

Có  lộng ngôn lắm chăng?

Thật sự là hay nếu người đọc đang có trên tay thi tập: thơ Vinh Hồ. Chắc chắn bạn đọc đi vào cõi thơ Vinh Hồ sẽ còn tự mình  khám phá và cảm nhận thêm biết bao nét lạ lẫm…

 Lắng nghe tiếng vỗ của một bàn tay! (5)

May-2015

Mai Quang

Phụ Chú:

*thơ Vinh Hồ: Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ- Florida USA 1999.

1.…”Thể thơ Đường luật, về hình thức, các nhà thi học phần đông đều công nhận là toàn hảo. Nhưng nó chỉ thích hợp với những tình cảm đã tiết được tiết chế, với những tâm hồn trầm tĩnh, với những người nặng về đời sống nội tâm. Nó không thích hợp với người hiện đại, bởi lòng luôn luôn bị ngoại cảnh chi phối, rất ít khi được yên tĩnh, ung dung, nhịp lòng với nhịp thơ không thể hài hòa với nhau được thỏa đáng…” (Quách Tấn- Chút Lòng 23.9.1980-Thi Pháp Thơ Đường).

2. Đầu sào trăm trượng:

Bách trượng can đầu tu tấn bộ

Thập phương thế giới thị toàn thân

Đầu sào trăm thước thêm một bước

Mười phương thế giới hiện toàn thân

( dịch giả?)

3.Mộ Xuân Tức Sự:

Nhàn trung tận nhật bế thư trai

Môn ngoại toàn vô tục khách lai

Đỗ vũ thanh trung xuân hướng lão

Nhất đình sơ vũ luyên hoa khai.

(Nguyễn Trãi- Ức Trai thi tập)

4.Ngôn Hoài

Không Lộ

(Thiền sư VN đời Lý)

Trạch đắc long xà địa khả cư

Dã tình chung nhật lạc vô dư

Hữu thời trực thướng cô phong đỉnh

Trường khiếu nhất thanh hàn thái hư.

 Minh Đức Triều Tâm Ảnh dịch:     

Tìm đất ẩn mình, chọn được nơi

Tình quê dân dã suốt ngày vui

Có khi chót vót đầu non quạnh

Một tiếng cười vang lạnh cả trời!

 (5) Công án của Bạch Ẩn Huệ Hạc, Thiền sư Nhật bổn 1686-1769)

 

 Thư Pháp:

1. Sân Si Với Tình

(Thư pháp Lê Đăng Phước)

Đạp nhào cánh cửa vô vi

Thấy em là muốn sân si với tình.

(Thơ Mai Quang)

 

2.Mùi Trần

(Thư pháp Lê Đăng Phước)

 

Mùi trần dậy song Tâm Thanh

Thôi thì thôi nhé, ta đành lụy em.

(Thơ Mai Quang, cảm tác từ truyện ngắn Mùi Trần của Tâm Thanh)

 

Các câu đối Tết của Vinh Hồ.

Vế Xuất năm Đinh Dậu của Vinh Hồ và vế Đối:

( tải trên trang HBG http://haibogiay.net/)

 

.Xuất: Năm Dậu/ bảo kê tiệm phở gà (Vinh Hồ).

 Đối: Món Cầy/ mong cẩu hàng cơm chó (Nguyễn Gia Khanh)

 

Xuất: Gà mổ kê tại mũi Kê Gà (Vinh Hồ)

 Đối 1:Chó vương cẩu từ tuồng Cẩu Chó (Nguyễn Gia Khanh)

 Đối 2: Mái chọi Trống trên hòn Trống Mái (Kim Lão Tà)

(Hòn Trống Mái vịnh Hạ Long)

 

Xuất: Năm Gà,/ anh Gà gà-mờ/ gà* chị Gà/ đang ngủ gà-gà (VHo)

(có 7 chữ gà. * động từ)

 Đối :Tháng Dần,/ chị Dần dần lân / dần anh Dần/ vừa la cọp-cọp (KLT)

Xuất: Anh Gà/ cà-kê-dê-ngỗng/ gà * cô Dậu,/ cô Dậu bảo: Cậu dô. (VHo)

(cà-kê-dê-ngỗng: thành ngữ; *động từ; cô Dậu nói lái là Cậu dô)

 Đối:  Ả Cọp/ kí- ca- kí- cóp/ kễnh chàng cọp,/ chàng Cọp rống: Chộp càn (KLT)

(kí- ca- kí- cóp cho cọp nó nhai ;Kễnh: tên khác của cọp).

 

 

Thơ Mai Quang:
 

 

bướm trang sinh

Hỏi con bướm
lượn vườn xinh

-Rằng:
 ta đích thị Trang sinh ấy mà!

Mần chi rứa?
-Đang là.


và ta

Và ta trong cõi mênh mông
Nghe hồn mây, núi bềnh bồng giữa nhau
Hỏi ngàn xưa, gọi ngàn sauThời gian
mây, núi
bạc màu
có
chăng?


chim rớt tiếng

Ngày ngày lắng bước chân đi
Gỏ trên con lộ diệu kỳ làm vui
Bước tới
Đi lui
Ở trong mỗi bước thấy tôi thấy người
Y nguyên trong nắng vàng tươi
Con chim rớt tiếng giữa trời
trong veo.
 

 

đớp động

Mây tải thời gian
nhẹ hẫng
Rớt thuở bình yên xuống mặt hồ
Con cá giật mình
đớp động
Sóng xao vài gợn
lô nhô.


con sóng

Hải âu chở biển
xa mù
Bạc con sóng
những âm hao vỗ bờ


bát ngát trăng

Gốc rạ im lìm vết ngọt
vàng thơm
Bát ngát trăng
Gió

hiu hiu...
 

 

thơ mai quang3

.Sáng bừng
Nụ cúc nở ra
Cánh cong níu khoảng trời xa xuống gần.


.Tiếng thời gian gọi khẽ
Vàng hanh ơi
Vàng rơi.


.Gió hỏi thăm đường
Mây vài gợn
Nhẹ hẫng lá phong bay.


.Lắt lay đầu lá cỏ
Sương
Thản nhiên rụng cái vô thường xuống không.


.Trăng rằm nhỏ giọt song song
Bẹ cau thức dậy trổ bông
Thơm lừng.

(Thu Bắc Mỹ, nhớ quê nhà)

 

 

thơ mai quang6

 

.Núi đảo trời mây lồng bóng biển

Buồm no gió trắng Hạ long

Xanh.

 

.Lầu gác cổ nguy nga trầm bóng sông Seine

Cầu Mirabeau gợn tóc bay

Vàng.*

 

.Trăng tà

Một tiếng quạ rơi

Sương giăng khắp nẻo đất trời mênh mông.**

 

.Hiroshima Nagashaki

Thanh âm đẫm màu tuyết đào

Phú sĩ.

 

.Mịt mùng

Lữ khách về đâu

Ô hay tuyết đã bạc đầu cỏ cây.***

 

MQ

 

*Sous le pont Mirabeau coule la Seine

Et nos amours.

(Le pont Mirabeau – Guillaume Appolinaire)

**Nguyệt lạc ô đề sương mãn thiên

(Phong Kiều Dạ Bạc – Trương Kế)

 

***Xem tranh 'The Rider In The Snow' của Hokusai,
Nhật bản, cảm tác. 

The Rider In The Snow - Hokusai - Japanese
(Nguồn Internet)

 



 

 

Vịnh Gành Đá Dĩa
(Qua ảnh Ca Dao)

Xem ảnh nên thơ, chửa đến nơi,
Kìa Gành Đá Dĩa sóng không ngơi
Vỗ bày lớp lớp hàng thiên kết
Rửa sạch dây dây cột phiến rời
Chồng thấp, chồng cao trùng khít kẻ
Chiếc vuông, chiếc cạnh xếp y nơi
Bát tiên đãi khách vùng Đông Hải
Nên phái Long Thần sửa cuộc chơi?

Mai Quang

Gành Đá Dĩa: Là một danh thắng thiên nhiên

kỳ thúvề cảnh quan và độc đáo nằm tại xã

An Ninh Đông, huyện Tuy An tỉnh Phú Yên.

Vịnh Hòn Gà Chọi*

(tức Hòn Trống Mái) 

 

Đáy nước thâm thâm nổi một hòn,
Ấy tên Gà Chọi, đá hai con
Mái phùng  quạt cánh do hờn giận?
Trống dứ hôn môi chịu lãnh đòn!
Vì ả để chân chì  ức hõm
Nên chàng quèo móng đỏ eo thon?
“Nữ kê tác quái”(1) dù mang tiếng
Mãi giữ nhau cùng với nước non.

 

Mai Quang

*Hòn Gà Chọi
Là một trong những hòn đảo nổi tiếng trên vịnh Hạ Long, hòn Gà Chọi (hay đôi khi gọi là Hòn Trống Mái) nằm gần hòn Đỉnh Hương ở phía Tây Nam của Vịnh, cách cảng tàu du lịch Bãi Cháy khoảng 5 km. Đây là cụm gồm 2 đảo có hình thù giống như một đôi gà, một trống một mái, có chiều cao khoảng hơn 10m với chân thót lại ở tư thế rất chênh vênh  (Wikipedia).
(1)“Nữ kê tác quái, gà mái đá gà cồ” (Tục  ngữ- Ca dao).